Udruženje proizvođača voća iz „Borsele“ u regiji „Zeland“, na krajnjem zapadu Holandije 2004. godine je nabavilo protivgradni top iz Belgije, radi ispitivanja mogućnosti i efikasnosti zaštite od grada. Ohrabreni rezultatima i bez obzira na medijsku hajku i omalovažavanje njihovog eksperimenta od strane zvanične naučne zajednice, voćari su tokom narednih godina nabavili veći broj topova iz Belgije i Španije.

Provincija "Zeland" i prvi protivgradni top u Holandiji

Osnovni razlozi za uvođenje u upotrebu protivgradnih topova od strane holandskih voćara leži u tome da se radi o većim plantažama, površine oko 70 do 80 hektara za koje su premije osiguranja enormno velike, zatim, da je uvođenje protivgradnih mreža skupo i iznosi 15 do 20 000 eura po hektaru te da je samo po sebi kontraproduktivno zbog mjenjanja mikroklime usljed manjka sunčanih sati. Suprotno tome, topovi su se pokazali efikasnim sa cijenom koja u nabavi iznosi 500 eura po hektaru branjene površine. Sve ocjene stručnjaka o neučinkovitosti protivgradnih topova kroz istoriju njihove upotrebe korisnici odbacuju navodeći da se radi o starijim topovima na butan gas, dok današnji  koriste aceton za stvaranje eksplozivne smjese. Do 2010. godine broj protivgradnih topova u Holandiji je porastao na 25 komada.

Protivgradni top u „Zeland“ provinciji i zadovoljni holandski voćari

Voćari iz „Zelanda“, kao način unapređenja rada topova, planiraju i kupovinu meteorološkog radara za svoje potrebe, pri čemu računaju i na sredstva iz lokalne uprave. Da sve ne ide baš sjajno potvrđuju novinski članci i stručni radovi o brojnim sudskim sporovima koji se vode za i protiv upotrebe protivgradnih topova, prije svega zbog buke koju proizvode. U nekim od holandskih regija upotreba topova je zabranjena zakonskim odredbama, ali su i takve odredbe dovele do daljnjih sudskih sporova zbog kršenja prava voćara.

Radarska slika gradonosnih oblaka nad „Zelandom“ i grad koji je pao u Holandiji

Kompromis do koga se najčešće dolazi jeste taj da se protivgradi topovi postavljaju na udaljenost od stambenih objekata, koja garantuje bezbjednost objekta i niži nivo buke. Ipak može se konstatovati da je problem holandskih voćara i zajednice oko njih daleko od kvalitetnog rješenja. Nedovoljna organizovanost, nedostatak stručnjaka iz oblasti protivgradne zaštite, kontradiktornost efikasnosti protivgradnih topova i otežavajuća zakonska regulativa problemi su koji značajno umanjuju efekte koje u Holandiji žele postići

Protivgradni top u „Borsali“ nakon uspješnog dejstva

IZVORI:

  1. Jon Wieringa, Iwan Holleman, If cannons cannot fight hail, what else?,Meteorologische Zeitschrift, 15, issue 3, June 2006.
  2. Bruce Boe, George Bomar, William R. Cotton, Byron L. Marler, Harold D. Orville (Chair), and Joseph A. Warburton, The Weather Modification Association’s Response to The National Research Council’s Report Titled, „Critical issues in weather modification research”, January 2004.
  3. Jon Wieringa (C.C.M., De Bilt), Kan men iets doen tegen hagel? Meteorologica Jaargang 14 – no.4 – December 2005 4-7